Akdeniz Havzası'nda deniz çayırı türlerini yoğun olarak Posidonia oceanica, Cymodocea nodosa ve Zostera noltii temsil etmektedir. Deniz çayırları dünya genelinde çok geniş alanda yayılım gösteren, deniz diplerinde kök, gövde ve yaprak biçiminde şekillenmiş ve kökleriyle deniz dibine (sedimana) tutunarak yaşayan ve güneş ışınları yardımıyla kendi besinini fotosentez yaparak üretebilen çiçekli bitkileridir. Fotosentez sonucu denizlerde oksijen ve besin kaynağı olmasının yanı sıra yumurtasını bu bitkilere bırakan birçok balık türü için önemli yumurtlama alanlarıdır.
Deniz çayırlarının oluşması ve gelişmesi çok uzun yıllar almaktadır. Bilimsel çalışmalar, yapay olarak deniz çayırlarını ekimle çoğaltmanın başarılı olamadığını göstermiştir.
Deniz çayırları neden önemli?
Dünyadaki bütün bitki habitatları içerisinde en fazla karbon depolama özelliği, 2000 ton/ha ile deniz çayırlarına aittir. Posidonia oceanica birincil üretim açısından en önemli deniz çayırı türüdür ve Akdeniz’e özgü endemik bir tür olarak yalnızca Ege ve Akdeniz kıyılarında bulunmaktadır. Bu tür, Akdeniz kıyılarında 45 metre derinliğe kadar yayılım gösteren ve 30 yıl kadar yaşayabilen çok yıllık bir bitkidir. Varlıkları temiz denizlerin göstergesi niteliğindedir. Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN)’nin yayınladığı Kırmızı Listede ‘Düşük Riskli’ (Least Concern) statüsünde olmasına karşı türün popülasyon durumu azalma eğilimindedir.
Deniz çayırları niçin yok oluyor?
Akdeniz’deki deniz çayırı habitatlarının %90’ı tahrip olmuş durumdadır. Sualtı yaşamı için bu denli büyük bir öneme sahip olan deniz çayırlarının, teknelerin çapa atması ve taraması, deniz suyunun istilacı yosun türleri (Caulerpa taxifolia vb.), balık çiftliklerindeki aşırı yemleme, kıyıların bozulması (yapılaşma, yol yapımı vb), yazlık konut ve sitelerdeki ev sahiplerinin, yüzerken rahatsız oldukları gerekçesiyle bu bitki topluluklarını temizletmeleri, hayalet ağlar ve diğer atıklar sonucu su yüzeyinin kaplanması ile ışığın deniz çayırlarına ulaşamaması gibi sebepler de azalmayı hızlandırmaktadır.
Deniz çayırlarının korunması için neler yapıyoruz?
Akdeniz Koruma Derneği, zarar gören deniz çayırı habitatlarının restorasyonu için türlerin başka bir ortamdan alınıp ekimlerini gerçekleştirerek kafes denemeleri yapıyor ve Posidonia oceanica türünün dağılım ve gelişimini tespit edebilmek için izleme istasyonları kuruyor. Hayalet ağ temizlik çalışmaları ile, deniz çayırlarının üzerini kaplayarak ışık ve oksijen geçirgenliğini azaltan balıkçılık av araçları ve diğer katı atıkların bu habitattan uzaklaştırılması sağlanmaktadır. Bununla birlikte deniz çayırlarının (Posidonia oceanica) kökleri aracılığıyla kum zeminde depoladığı karbon miktarlarını araştırılmaktadır.
Proje Galerisi
