Hayalet ağ denizlerde veya okyanuslarda terk edilmiş, kaybolmuş ya da unutulmuş av araçlarıdır. Genellikle uzatma ağları, trol ağları, gırgır ağları ve kafes ağları olarak karşımıza çıkar. Zamanla su altında kontrolsüz bir şekilde avlanmaya devam eden, genellikle plastik materyallerden oluşan av araçlarıdır. Birçok bilimsel çalışma, bu ağların çoğunun doğada çözünmemekle birlikte, pasif olarak avlanmaya devam ettiğini gösteriyor. Bu ağlar, deniz canlılarının takılmasına ve ölmesine neden olurken, aynı zamanda deniz ekosistemine de ciddi zararlar vermektedir. Denizel habitatların üzerini kaplayarak ışık ve oksijen geçirgenliğini azaltır ve bu da deniz çayırları, mercan resifleri gibi habitatları tehdit ederken bir yandan da mikroplastik kirliliğine neden olur.Bu durum denizlerdeki biyoçeşitliliği olumsuz etkilediği gibi geçimini balıkçılıktan sağlayanları da etkilemektedir. Hayalet ağlar deniz yaşamını, balıkçılığı ve balık tüketimini geniş bir kapsamda tehdit etmektedir.
Hayalet Ağların Ekosisteme Olumsuz Etkileri
Hayalet ağların ekosisteme etkileri oldukça yıkıcıdır. Bu ağlar, çeşitli deniz canlılarının yaşamını tehdit ederken aynı zamanda deniz ortamını da olumsuz etkiler.
Balıklar, deniz memelileri, deniz kaplumbağaları ve bazen de deniz kuşları gibi çok sayıda deniz canlısının ağlara takılmasına neden olabilir. Bu canlıların ağlardan kurtulma şansı oldukça düşüktür. Ağlara takıldıklarında boğulma veya açlıktan ölme riskiyle karşı karşıya kalırlar. Özellikle nesli tehlike altında olan türler için bu ağlar çok büyük bir tehdit oluşturur. Azalan popülasyonları daha da tehlikeye sokarak, bu türlerin tamamen yok olmasına yol açabilir.
Mercan resifleri, algler ve deniz tabanı habitatları bu ağlar nedeniyle büyük zarar görür. Ağlar canlıların üzerine düşerek tahribata ve kaplanmalarına neden olabilir. Bu durum fotosentez sürecini engeller ve türler tehlike ile karşı karşıya kalırken ölümlerine yol açar. Mercan resifleri ve algler birçok deniz canlısı için kritik yaşam alanlarıdır. Bu habitatların tahribatı biyoçeşitliliğin azalmasına yol açar, ekosistem dengelerinin bozulmasına neden olarak diğer türlerin hayatta kalma şansını oldukça zayıflatır.
Genellikle plastik materyallerden yapılan ağlar zamanla parçalanarak mikroplastiklere dönüşür. Bu mikro plastikler, deniz ortamına yayılarak olumsuz etkiler yaratır. Daha büyük deniz canlıları ve nihayetinde insanlara ulaşarak insan sağlığı üzerinde de olumsuz etkiler yaratabilir.
Mikro plastikler, küçük deniz canlıları tarafından istenmeden tüketilebilir ve bu şekilde besin zincirine girerek daha büyük deniz canlılarına ve nihayetinde insanlara ulaşabilir.
Bu ağlar, denizlerde kontrolsüz bir şekilde avlanmaya devam ederek balık popülasyonlarının azalmasına neden olabilir. Bu durum, balıkçılık üzerinde de olumsuz etkiler yaratır ve sürdürülebilirlik sorunları ortaya çıkar. Balıkçıların avladıkları türlerin sayısı azalabilir. Ayrıca balıkçıların ağlarına takılarak onların avlanma faaliyetlerini zorlaştırabilir. Bu durum ekonomik kayıplara neden olarak, balıkçıların geçim kaynaklarını tehdit etmektedir.
Hayalet Ağ Tespiti ve Temizlenmesi
Hayalet ağların neden olduğu zararları azaltmak için çeşitli çözümler ve projeler üzerinde çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Birçok ülke ve çevre kuruluşu, ağların tespiti ve temizlenmesi için kapsamlı projeler yürütmektedir. Dalgıç ekipleri, belirli bölgelerde rutin dalışlar gerçekleştirerek bu ağları toplamakta ve geri dönüşüme kazandırmaktadır. Örneğin, Global Ghost Gear Initiative (GGGI) gibi uluslararası programlar, bu ağların toplanması ve bu sorunun önlenmesi için iş birliği yaparak farkındalığı artırmayı hedeflemektedir. Bu tür projeler deniz ekosisteminin korunmasına katkı sağlamaktadır.
Balıkçıların Eğitimi ve Farkındalık Artırma Çalışmaları
Balıkçılar, ağlarını daha güvenli bir şekilde kullanabilmeleri ve etkili bir şekilde yönetebilmeleri için kapsamlı eğitim programlarına tabi tutulmaktadır. Bu eğitimler, ağların kaybolmasını ve terk edilmesini önlemeye yönelik stratejiler sunarak, balıkçıların bilinçlenmesine katkı sağlamaktadır. Eğitimlerde, ağların nasıl dikkatlice kullanılacağı ve yönetileceği konusunda pratik bilgiler verilmektedir. Ayrıca, balıkçılara ağların geri dönüştürülebilir malzemelerden yapılmasının önemi detaylı bir şekilde anlatılmakta; bu sayede, deniz kirliliğinin azaltılması ve ekosistemlerin korunması konusundaki katkıları vurgulanmaktadır. Bu tür eğitimler, balıkçılar arasında sürdürülebilir balıkçılık uygulamalarının benimsenmesini teşvik ederken, deniz kaynaklarının korunmasına da büyük katkı sağlamaktadır. Balıkçılar, bu bilgilerle hem kendi geçim kaynaklarını koruyacak hem de deniz yaşamının sürdürülebilirliğine katkıda bulunabileceklerdir.
Sürdürülebilir Balıkçılık Ekipmanları
Ağların daha sürdürülebilir ve çevre dostu malzemelerden yapılması için çalışmalar yürütülmektedir. Örneğin, biyolojik olarak parçalanabilir ağlar geliştirilmektedir. Bu tür ağlar, deniz ortamına karıştıklarında zamanla doğal olarak parçalanarak çevreye zarar verme riskini azaltır. Sürdürülebilir balıkçılık ekipmanlarının geliştirilmesi, balıkçıların bu konuda bilinçlenmesini sağlamaktadır.
Yasal Düzenlemeler ve Politikalar
Birçok ülke, hayalet ağların deniz ortamına karışmasını önlemek amacıyla yasal düzenlemeler yapmaktadır. Bu düzenlemeler, balıkçıların ağlarını doğru bir şekilde imha etmelerini veya geri dönüştürmelerini zorunlu kılabilir.
Akdeniz Koruma Derneği’nin Hayalet Ağ ve Deniz Dibi Temizliği Çalışmaları
Kaybolan veya su altında unutulan balıkçılık av araçları, hayalet ağ olarak adlandırılmaktadır. Birçok bilimsel çalışma, hayalet ağların çoğunun doğada çözünmediğini, pasif olarak avlanmaya devam ettiğini göstermektedir. Bu ağlar, denizel habitatların üzerini kaplayarak ışık ve oksijen geçirgenliğini azaltır ve deniz çayırları, mercan resifleri gibi habitatları tehdit ederken bir yandan da mikro plastik kirliliğine neden olur. Bu durum denizlerdeki biyoçeşitliliği olumsuz etkilediği gibi geçimini balıkçılıktan sağlayanları da etkilemektedir. Akdeniz Koruma Derneği Ekosistem Restorasyonu projeleri kapsamında hayalet ağların deniz yaşamından uzaklaştırılmasını sağlarken, geri dönüşümünü veya bertarafına destek olmaktadır.
Kaynakça
Macfadyen, G., Huntington, T., & Cappell, R. (2009). Abandoned, lost or otherwise discarded fishing gear. FAO Fisheries and Aquaculture Technical Paper No. 523. Rome, FAO.
Richardson, K., Hardesty, B. D., & Wilcox, C. (2019). Estimates of fishing gear loss rates at a global scale: A literature review and meta-analysis. Fish and Fisheries, 20(6), 1218-1231.
Gilman, E., Chopin, F., Suuronen, P., & Kuemlangan, B. (2016). Abandoned, lost and discarded gillnets and trammel nets: Methods to estimate ghost fishing mortality, and the status of regional monitoring and management. FAO Fisheries and Aquaculture Technical Paper No. 600. Rome, FAO.
Proje Galerisi
