Ekoloji eğitimi, doğanın dengesini, ekosistemlerin işleyişini ve insanın bu denge içindeki rolünü anlamaya yönelik bir süreçtir. İnsanlık olarak doğanın bir parçası olduğumuzu ve tüm canlılarla bağlantılı olduğumuzu fark ettiğimizde, doğa ile sürdürülebilir bir ilişki kurabiliriz.
Peki, ekoloji eğitimi bireylere hangi kazanımları sağlar? Ekoloji eğitimleri ile bireyler;
Doğayı ve ekosistemleri tanır: Ekosistemlerin birbiriyle bağlantısını kavrar, doğanın döngülerini gözlemleyerek öğrenir.
Çevre bilinci ve sorumluluk kazanır: Yaşadığımız çevreyi koruma bilinci kazanır ve sürdürülebilir yaşam pratikleri geliştirebilir.
Ekosistemlerdeki değişimi anlar: İklim değişikliği, kirlilik ve insan faaliyetlerinin doğaya etkisini bilimsel yöntemlerle gözlemleyebilir.
Özellikle gençleri ekoloji eğitimine dahil etmek büyük önem taşıyor. Gençlerin, deniz ve kara ekosistemlerinin korunmasına aktif olarak katılımlarını sağlamak, onların doğayla ilişkilerine eleştirel bakmasına ve gelecekte sorumlu kararlar almasına yardımcı oluyor.
Ancak ekoloji eğitimi çoğunlukla karasal ekosistemlere odaklanıyor. Denizel ekosistemler ve onların sağladığı kritik hizmetler eğitim süreçlerinde yeterince yer bulamıyor. Oysa denizler, karbon döngüsünden oksijen üretimine, iklimin düzenlenmesinden biyolojik çeşitliliğin korunmasına kadar hayati roller üstleniyor.
Deniz Okuryazarlığı ile Suların Korunması
Deniz okuryazarlığı, bireylerin denizleri anlamasını, deniz ekosistemlerine duyarlılığını arttırmasını ve korunmaları için aktif rol almasını sağlayan bir kavramdır. Ancak denizler çoğu zaman yalnızca gıda, ulaşım ve turizm açısından değerlendiriliyor. Bu dar bakış açısı, doğa ile insan arasındaki ilişkinin getirdiği sorumluluğu ikinci plana itiyor.
Dünyada ve ülkemizde ekolojik okuryazarlık için müfredatlar yürürlüğe girdi ve mevcut derslerin kazanımları ile ilişkilendirildi. Yerel ve ulusal projelerde çevre problemleri önceliklendirildi. Bu eğitim ve projelerin çoğu karasal ekosistemler ve sürdürülebilirliğiyle ilgili olmaktadır, denizel ekosistemler ise bu müfredatlarda çok az yer almaktadır.
Oysa denizler, su döngüsü, karbon dengesi, biyoçeşitlilik ve oksijen üretimi gibi hayati ekosistem hizmetlerini sağlıyor.
AKD olarak yürüttüğümüz projeler, deniz okuryazarlığını artırarak, gençlerin ve toplulukların deniz ekosistemlerine yönelik farkındalığını güçlendirmeyi amaçlıyor. Bu kapsamda su berraklığı ölçümü, deniz çayırlarının haritalanması, kıyı makro atık örnekleme ve sulak alan kuş gözlemi gibi bilimsel yöntemler öğretiliyor.
Denizleri koruma konusunda atılabilecek adımlardan bazıları da şunlardır:
Deniz Koruma Alanlarının etkin yönetimi: Deniz ekosistemlerini koruma altına alarak, insan baskısını azaltmak.
İstilacı ve yerli olmayan türlerin baskısını azaltmak: İstilacı ve yerli olmayan türlerin ekosistem üzerindeki olumsuz etkisini azaltmak için küçük ölçekli balıkçılarla iş birliği yapmak.
Deniz çayırlarının korunması: Oksijen üretimi ve karbon depolama gibi işlevleri nedeniyle "denizlerin akciğeri" olarak bilinen deniz çayırlarını haritalandırmak ve korumak.
Gençlerin ekoloji eğitimleri ile bilinçlendirilmesi: Gençleri deniz ekosistemlerini anlamaya teşvik eden bilimsel gözlem ve araştırma yöntemlerini öğretmek.
Ekoloji Eğitiminin Bireyler ve Topluluklar Üzerindeki Etkileri
Ekoloji eğitimi, bireysel farkındalığı artırmanın ötesinde, toplulukları doğa koruma sürecine dahil eden bir anlayış sunar. Toplumun çevre bilinci geliştikçe;
Yerel halk çevre eğitimine dahil edilebilir: Çevre koruma projelerinde yerel halkın bilgi ve deneyimlerinin dikkate alınması sağlanır.
Toplum temelli çevre koruma yaklaşımları yaygınlaşabilir: Deniz koruma alanlarında yasadışı faaliyetlerin önüne geçmek için topluluk temelli izleme çalışmaları yürütülür.
Sürdürülebilir balıkçılık yöntemleri ve yerli türlerin korunması desteklenebilir: Küçük ölçekli balıkçılığın desteklenmesi ve istilacı türlerle mücadele edilmesi sağlanır.
Akdeniz Koruma Derneği olarak yürüttüğümüz Deniz Koruyuculuğu Sistemi, toplulukların denizleri koruma süreçlerine doğrudan katılımını teşvik eden önemli bir model olarak öne çıkmaktadır. Bu sistem, yasa dışı avcılığın ve kıyı ekosistemlerine yönelik tehditlerin yerel halk tarafından tespit edilmesine ve rapor edilmesine yardımcı olmaktadır.
Akdeniz Koruma Derneği Tarafından Düzenlenen Ekoloji Eğitimleri
Dernek olarak Ekolojik farkındalığı artırmak için çeşitli eğitim programları düzenliyoruz. Bu programlar gençlerin denizleri keşfetmesini sağlarken, bilimsel gözlem yöntemleriyle ekosistemleri anlamalarına da olanak tanır.
Akdeniz Koruma Derneği olarak düzenledimiz eğitimler:
Su Berraklığı Ölçümü: Su ekosistemlerinin sağlık durumu hakkında bilgi edinmek için seki diski yöntemi kullanılır. Siyah-beyaz desenli bir disk, su kolonu boyunca batırılarak gözlemlenemez hale geldiği nokta belirlenir. Daha sonra disk yukarı çekilerek tekrar görünür olduğu derinlik kaydedilir. Bu iki uzunluğun ortalamasına seki derinliği denir. Bu ölçüm, suyun ışık geçirgenliğini belirleyerek alg yoğunluğu, kirlilik ve ekosistem değişimleri hakkında bilgi verir. Böylece, özellikle insan etkisiyle oluşan bulanıklık veya kirlenme gibi çevresel sorunların erken tespiti sağlanır.
Kuadrat ile Tür Sayımı: Denizel biyolojik çeşitliliği belirlemek için kullanılan kuadrat yöntemi, belirlenen bir alan içinde hareket etmeyen organizmaların çeşitliliğini ve yayılımını tespit etmeye yarar. Küçük bir çerçeve (genellikle 50x50 cm) belirlenen noktalara yerleştirilerek çerçeve içinde kalan türler sayılır ve kaydedilir. Farklı bölgelerde ve zamanlarda yapılan ölçümler karşılaştırılarak ekosistemdeki değişimler gözlemlenir. Gençlerin, bilim insanlarının deniz çayırlarını araştırırken de kullandığı bu yöntemi öğrenmesini sağlayan eğitim, bilimsel veri toplamanın temel adımlarından biridir.
Sulak Alanda Kuş Gözlemi: Sulak alanlar, göçmen kuşlar ve yerli türler için kritik yaşam alanlarıdır. Kuş gözlemi, bölgedeki kuş türlerinin belirlenmesi, popülasyon değişimlerinin takip edilmesi ve ekosistemin durumu hakkında bilgi edinilmesi için yapılır. Gözlem sırasında dürbün ve kayıt defterleri kullanılarak kuş türleri not edilir ve ekosisteme etkileri değerlendirilir. Bu çalışma, doğa koruma bilinci oluştururken, gençlerin ve toplumun biyoçeşitlilik ve ekosistem dengesi hakkında farkındalığını artırır.
Kıyı Makro Atık Örnekleme: Deniz ve kıyı ekosistemlerinde biriken atıkların analiz edilmesi için kıyı makro atık örnekleme yöntemi kullanılır. Bu yöntemde, belirlenen kıyı bölgelerinde atıklar toplanır, sınıflandırılır ve hangi tür atıkların baskın olduğu belirlenir. Toplanan veriler, kirlilik kaynaklarının tespit edilmesi, çevresel etkilerin anlaşılması ve atık yönetim stratejilerinin geliştirilmesi için ilgili kurumlarla paylaşılır. Bu çalışma, deniz kirliliğinin azaltılması ve kıyıların temiz tutulması konusunda bilinç oluşturmayı amaçlar.
Akdeniz Koruyucuları Kutu Oyunu: Deniz ekosistemlerini eğlenceli ve öğretici bir şekilde tanıtmayı amaçlayan Akdeniz Koruyucuları Kutu Oyunu, çocukların deniz ekosistemlerindeki türleri, denizel habitatları ve çevreyi koruma yollarını öğrenmesine yardımcı olur. Oyunda çocuklar deniz canlılarını tanır, ekolojik sorunları keşfeder ve doğa dostu çözümler üretir. Oyun tabanlı öğrenme yöntemiyle denizlerin korunmasına dair bilinç kazandıran bu etkinlik, çocukların çevre sorunlarına duyarlı bireyler olarak yetişmelerine katkı sağlar.
Festival ve Şenliklerde Etkinlikler: Festival ve şenlikler, deniz ve kıyı ekosistemleri hakkında farkındalık yaratmak için önemli bir fırsattır. Bu etkinliklerde doğa dostu atölyeler, eğitim seminerleri, interaktif oyunlar ve görsel materyaller kullanılarak katılımcılara denizlerin önemi, biyoçeşitlilik ve sürdürülebilir çevre koruma yöntemleri anlatılır. Ayrıca, gençlerin deniz ve kıyı ekosistemleriyle doğrudan bağ kurmasını sağlamak için sahada uygulamalı eğitimler ve doğa yürüyüşleri düzenlenir.
Eğitmen Eğitimleri ve Öğretmenlere Verilen Eğitimler: Ekoloji eğitiminin sürdürülebilir olabilmesi için eğitmenlerin bilinçlendirilmesi büyük önem taşır. Akdeniz Koruma Derneği olarak, eğitimcilere yönelik özel eğitim programları düzenleyerek, onların bilimsel araştırma yöntemlerinin derslere uyarlanması, farklı disiplinlerin öğrenme hedefleriyle deniz okuryazarlığının ilişkilendirilmesine dair deneyimlerini paylaşır. Öğretmenler için düzenlenen eğitimler, sınıf içi ve açık alan etkinliklerini birleştirerek doğrudan deneyimlemeyi teşvik eder.
Eğitim Materyallerinin Hazırlanması: Öğrenci ve öğretmenlerin ekoloji eğitimleri için kolaylaştırıcı rehberler, interaktif sunumlar, video içerikler ve oyun tabanlı eğitim materyalleri hazırlanır. Bu materyaller, deniz ekosistemleri hakkında temel bilgiler sunarken, doğa koruma konusunda farkındalık yaratmayı hedefler. Ayrıca, öğretmenler için hazırlanan rehberler, öğrencilerin doğayla doğrudan etkileşime nasıl geçebileceği konusunda pratik bilgiler sunar. Bu eğitim materyalleri, eğitmenlerin ve öğretmenlerin bilgiye dayalı, deneyimsel ve uygulamalı öğrenme modellerini sınıflarına taşımasına olanak tanır ve gençlerin bilimsel yöntemlerle doğayı keşfetmesini teşvik eder.
AKD olarak yürüttüğümüz bu eğitimler, gençlerin doğayla bağlantısını güçlendirirken, onları aktif doğa koruma aktörlerine dönüştürmeyi hedeflemektedir.
Ekoloji eğitimleri sayesinde deniz ekosistemlerinin korunmasına destek olunabilir ve gelecek nesiller için sürdürülebilir bir dünya inşa edilebilir. Akdeniz Koruma Derneği olarak, gençleri deniz bilimine dahil etmek ve güçlendirmek için eğitimler veriyoruz…
- Gençleri tüm duyulara hitap eden doğa deneyimleri fırsatı veren,
- Gençleri denizler hakkında iyimser ama gerçekçi bilgilerle buluşturan,
- Gençleri yaşadıkları bölgelerde katılımını ve eylemliliğini destekleyen,
- Gençlerin denizler hakkında hissettiklerini değiştirerek, şefkat ve keşfi teşvik eden eğitimler veriyoruz.
Akdeniz Koruma Derneği tarafından hazırlanan eğitim materyalleri:
Proje Galerisi
