Adını Işık ülkesi Likya’dan alan Likya orkidesi (Ophrys lycia) Akdeniz’in endemik orkide türlerinden sadece biri. Dünyada sadece Antalya’nın Kaş ilçesinde yayılış gösteren tür, 1980 yılında İsviçreli botanikçi Jany Renz tarafından bir köy mezarlığında keşfedildi.
IUCN koruma kategorisi “Kritik (CR)” olarak değerlendirilen türün, doğadaki kök sayısı binin altına inmiş durumda. Tür kaderine terk edilirse kısa süre içerisinde mezarlıklar da dahil, mevcut popülasyonlarının tamamı yok olmanın eşiğine gelecek.
Akdeniz Koruma Derneği ve Ege Üniversitesi işbirliği ile türü, polen ve tohumlarını gen bankasında koruma altına alarak, laboratuvar (in vitro) koşullarında üretip tekrar doğaya kazandırılması için çalışıyor. Çalışmalar kapsamında gerçekleştirilen arazi çalışmaları sırasında Ophrys lycia türüne ait habitatlar ziyaret edilerek popülasyon büyüklükleri gözden geçiriliyor.
Arazi çalışmaları sırasında belirlenen bireyler arasında yapay tozlaşma yapılarak, bunlardan altı tanesini Ege Üniversitesi Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezi içerisindeki Botanik Bahçesi’nde oluşturulan korunaklı bir mini bahçeye transfer edildi.
Ophrys lycia ile birlikte aynı yörede yayılış gösteren diğer türleri de tohum eldesi için yapay olarak tozlaştırarak Botanik Bahçesi’ne transfer edildi. Arazi çalışmalarını, İzmir ve Antalya arasında kalan bütün bölgeleri kapsayacak şekilde genişleterek 81 adedi Ophrys lycia türüne ait olmak üzere 363 bireyden tohum hasadı gerçekleştirildi.
Akdeniz Koruma Derneği, 2022 yılı yaz ve sonbahar aylarında Ege Üniversitesi Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezi içerisinde bir doku kültürü laboratuvarı kurulmasına öncülük etti. Tüm bu çalışmaların sonucunda türün geleceğine dair umutların artırılması hedefleniyor.